Một góc hồ thủy sinh bố cục rừng của hồ October Twilight – tác giả Piotr Dymowski. Tác phẩm đã đạt hạng 45 IAPLC 2014. Bài viết này bouaqua không giới thiệu hồ đẹp như mọi lần mà muốn đề cập tới các đặc điểm của hồ thủy sinh mô tả cảnh rừng.
Điểm qua các bố cục hồ thủy sinh trong vài năm trở lại đây có thể thấy bố cục rừng núi luôn là nguồn cảm hứng dồi dào đối với người chơi thủy sinh ở mọi cấp độ. Nhìn vào bức ảnh trên các bạn có thể thỏa sức tưởng tượng ra phần còn lại của tác phẩm. Nếu không có hình ảnh của những chú cá, dám chắc nhiều người nghĩ đây là cảnh trên cạn lắm chứ. Vậy bàn tay con người làm sao để tạo được một bố cục rừng đẹp như những gì bàn tay tạo hóa đã làm?
Quy luật xa – gần
Hồ thủy sinh mô tả một không gian lớn trên cạn luôn phải tuân thủ quy tắc bất di bất dịch này. Cây ở gần thì nhìn thấy rõ những nét lồi lõm trên thân, cành, tán lá lòe xòe tự nhiên. Cây ở xa thì “phẳng phiu” hơn, chỉ thấy một thân thẳng và tán lá mịn màng, như một cây nấm vậy. Cây ở gần thì rõ ràng, đứng riêng biệt từng cá thể bên cạnh nhau, tán lá đôi khi đan xen vào nhau tạo nên từng khoảng sáng tối ở khu vực dưới gốc. Những cây ở xa lại có cảm giác đứng chen chúc, có khi là liền thành một thảm, không nhìn thấy từng thân cây riêng biệt nữa.
Quy luật cao – thấp
Trong một khu rừng rất ít khi có được sự đồng đều giữa các cây (ngoại trừ rừng trồng cây lâm nghiệp của con người). Cây cao, cây thấp phản ánh một đạo luật của tự nhiên, đó là “luật rừng” – mạnh thắng, yếu thua. Cây nào khỏe, thích nghi tốt sẽ vươn lên cao đón lấy ánh sáng mặt trời, đồng thời lá của chúng sẽ che sáng của các cây ở dưới khiến các cây thấp bé hơn vốn đã khó cạnh tranh lại bị kìm hãm khả năng phát triển. Ngoài ra cũng có những loài cây mà thân chỉ đạt tới một độ cao nào đó là ngừng phát triển. Trong hồ thủy sinh, chúng ta làm chủ được điều này rất dễ dàng, dễ hơn việc tạo hóa khống chế cây rừng nhiều!
Đa dạng các loài cây thủy sinh
Đã nói tới rừng là nói tới sự đa dạng các loài động thực vật (tuy rằng với tình trạng tàn phá thiên nhiên như hiện nay thì điều này hơi khó gặp) phân tầng từ thấp đến cao, từ rậm rạp đến thưa thớt, từ lá kim đến lá rộng, từ cây cao đến bụi thấp… đó là sự phong phú và khéo sắp xếp của tự nhiên.
Việc kết hợp nhiều loài cây thủy sinh trong cùng một môi trường quả thực là điều không đơn giản. Bạn có thể chọn những loại có môi trường sống tương tự nhau hoặc “tinh vi” hơn là điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, ánh sáng khác nhau ở mỗi khu vực nền để tạo được hiểu quả mong muốn với từng loại cây. Để có được một bố cục rừng đẹp thì điều này là cần thiết. Một lựa chọn an toàn là rêu và dương xỉ (hai loài này có rất nhiều chủng loại khác nhau), ngoài ra có thể bổ sung ráy và tiêu thảo, đây đều là những loài có môi trường sống khiêm tốn, từ đó giảm được chi phí đầu tư cho một bể thủy sinh bố cục rừng vốn đã khá cao.
Nếu trong hoàn cảnh đặc biệt nào đó mà bạn chỉ có một số chủng loại cây nhất định? Đừng nản chí, hãy sắp xếp chúng xen kẽ, đừng để những cây cùng loài tạo thành khóm, cụm quá lớn như chúng ta vẫn thường làm.
Đầu tư cho các chi tiết nhỏ
Độ chi tiết của tác phẩm được thể hiện rõ nhất ở những bức ảnh chụp, người xem có thể để “trí tưởng tượng bay xa” cùng tác phẩm của bạn hay không đều phụ thuộc rất lớn vào điểm này. Bouaqua xin được nêu ra vài chi tiết để các bạn cùng tham khảo và bình luận:
1. Vết cắt, vết gãy của lũa
Đây là một điểm trừ rất lớn, nó làm mất đi yếu tố tự nhiên. Những vết này có thể được che đi bằng cách buộc rêu hoặc cho cao lên trên mặt nước. Đôi khi bạn muốn thể hiện một cây rừng bị gãy đổ nhưng những vết gãy của lũa không thể đủ “nham nhở” để hiện thực hóa mục đích của bạn, tốt nhất là nên che chúng đi.
2. Rễ cây rừng
Rừng già với những thân cây lớn sẽ để lộ những rễ cây ngoằn ngoèo và lớn đến độ cây cỏ xung quanh không thể che lấp nổi. Những rễ cây bằng lũa trong bể thủy sinh cần được sắp xếp hợp lý, chú ý những chỗ tiếp giáp giữa thân và rễ cần được che đi.
3. Rêu bám thân cây
Sẽ thật tuyệt nếu bạn có thể phủ những loại rêu nhỏ như minifiss lên hầu hết thân cây, tảng đá, thậm chí là rêu hại cũng có thể được sử dụng, nó sẽ phủ nét thời gian lên tác phẩm của bạn – một khu rừng già.
4. Dây leo tán lá
Dây leo là phương tiện di chuyển linh hoạt của Tazan trong rừng, sự đắt giá của nó còn hơn thế khi xuất hiện trong bể thủy sinh bố cục rừng của bạn. Các loại cây thủy sinh dạng dây leo như rau má bò, bình quả thảo rất phù hợp để phủ lên các tán lá.
5. Cây buông rễ giả
Chi tiết này hay gặp ở những khúc lũa được tạo dáng theo phong cách bonsai, tuy nhiên điểm trừ hay gặp phải là rễ quá cứng nhắc, không thể hiện được sự buông thõng thẳng xuống dưới gốc như trong tự nhiên. Lúc này tác phẩm của bạn trông thật thảm hại, nên hạn chế sử dụng rễ giả nếu bạn không thể làm cho nó có vẻ tự nhiên.
6. Cây bụi mọc thấp
Dưới những tán cây lớn thường là đất sống các loại cây bụi hoặc cây bò, chi tiết này cũng sẽ làm giảm diện tích đất trống trong hồ. Tuy nhiên, việc chỉ sử dụng 1 hoặc 2 loài cây là sai lầm. Hãy cố gắng phong phú hóa chủng loại cây bởi không cần số lượng nhiều, chỉ cần điểm xuyết hết phần đất dưới những tán cây lớn. Khu vực nào tán cây không che khuất ánh sáng mặt trời thì nên có những bụi cây cao to hơn một chút.
7. Sự lộn xộn, xơ xác
Điển hình là thảm trân châu hoặc thảm rêu mướt mát, bằng phẳng dưới tán cây rừng, điều này thật vô lý. Ngoài ra có nhiều cây chúng ta không nên quá chăm chút khi cắt tỉa, một chút xơ xác và lá vàng sẽ giúp tác phẩm trở nên gần gũi với tự nhiên hơn.
Chúc các bạn có một tác phẩm bố cục rừng như ý để đón năm mới 2015. Hãy cùng thảo luận nếu bạn có ý kiến cá nhân.
-bouaqua-